-
1 novissima
nŏvus, a, um, adj. [Sanscr. navas; Gr. neos, i. e. neWos; cf.: noverca, nuntius, denuo, nuper; Germ. neu; Engl. new], new, not old, young, fresh, recent, etc. (v. antiquus init.; cf.: recens, novellus).I.Lit.A.In gen.:1.civitates condere novas,
Cic. Rep. 1, 7, 12:nova et a nobis inventa ratio,
id. ib. 1, 8, 13; cf.:nihil novi vobis afferam neque quod a me sit cogitatum aut inventum,
id. ib. 1, 14, 21:novus veteri exercitus jungitur,
Liv. 7, 7; cf.miles,
Sall. J. 87, 2:imperator,
id. ib. 44, 2:novum de integro proelium,
Liv. 24, 16:Camillus,
id. 22, 14:consules,
Suet. Caes. 15:serpens,
which has cast its old skin, Ov. M. 9, 266:caro,
fresh meat, Juv. 11, 85.—Special phrases.Novae tabernae, or simply Novae (sub Novis), the new shops; many of the shops of the money-changers in the Forum were burned down A. U. C. 543, and those built on their sites were called Novae, those which remained standing Veteres (v. vetus), Liv. 26, 27; 3, 48:2.sub Novis,
Cic. de Or. 2, 66, 266; cf.: sub Novis dicta pars in foro aedificiorum, quod vocabulum ei pervetustum, Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Novae tabulae, new account-books, by making which old debts were cancelled, Cic. Off. 2, 23, 84; id. Phil. 6, 4, 11; id. Att. 5, 21, 13; 14, 21, 4; Caes. B. C. 3, 1; 3, 21:3.tum Catilina polliceri tabulas novas, proscriptionem locupletium,
Sall. C. 21, 2.—Hence, trop.:beneficiorum novae tabulae,
i. e. forgetfulness of benefits, Sen. Ben. 1, 4, 6.—Novus homo, or homo novus, the first of his family who obtained a curule office, a man newly ennobled, an upstart, Cic. Off. 1, 39, 138:4.adeptus es, quod non multi homines novi,
Cic. Fam. 5, 18, 1; cf.:in Q. Pompeio, novo homine et fortissimo viro,
id. Mur. 7, 16 sq.:M. Catoni, homini ignoto et novo,
id. Rep. 1, 1, 1; cf.:hic novus Arpinas, ignobilis, et modo Romae Municipalis eques,
Juv. 8, 237:nova nupta,
a bride, Juv. 2, 120.— Plur. subst.: nŏvi, ōrum, m., recent writers: est et quod appellatur a novis noêma, Quint. 8, 5, 12:novorum lectio,
id. 2, 5, 26; 5, 4, 1.—Novae res, new things, novelties:B.nihil te ad me postea scripsisse demiror, praesertim tam novis rebus,
Cic. Fam. 7, 18, 4.—Also subst.: nŏvum, i, n., a new thing, a novelty; news:novum attulerint, quod fit nusquam gentium,
Plaut. Cas. prol. 70:num quidnam inquit novi?
Cic. de Or. 2, 3, 13:si quid novi vel sero invenissem,
Quint. 2, 5, 3.— Plur.:novorum interpositione priora confundere,
Quint. 10, 3, 32; 8, 3, 60.—But, in gen., novae res signifies political innovations, a revolution:Q. Servilius Ahala Sp. Maelium novis rebus studentem manu suā occidit,
Cic. Cat. 1, 1, 3:rerum novarum causam quaerere,
id. Agr. 2, 33, 91:plebes novarum rerum cupida,
Sall. C. 28, 4:cuncta plebes novarum rerum studio Catilinae incepta probabat,
id. ib. 37, 1:novarum rerum avidi,
id. J. 19, 1.—In a double sense: Segulium neglegamus, qui res novas quaerit: non quo veterem comederit—nullam enim habuit—sed hanc ipsam recentem novam devorārit, innovations and new wealth, Cic. Fam. 11, 21, 2.—In partic.1.New, novel, strange, singular, unusual, unheard of:2.flagitia ingentia, nova, capitalia,
Ter. Ad. 4, 7, 3:nihil dicam aut inauditum vobis aut cuiquam novum,
Cic. de Or. 1, 31, 137; cf.:novum crimen et ante hunc diem inauditum,
id. Lig. 1, 1:nova tibi haec sunt et inopinata?
id. Verr. 2, 2, 8, § 24; id. Att. 6, 1, 5:novam in feminā virtutem novo genere honoris donavere,
Liv. 2, 13; Verg. A. 3, 591:nova monstra,
Hor. C. 1, 2, 6:si res agi videtur nova, magna, atrox,
Quint. 4, 1, 33.—New in any thing, unused, unaccustomed, inexperienced ( poet. and in post-Aug. prose):(β).et rudis ad partus et nova miles oram,
Ov. H. 11, 48.—With dat.:* (γ).novus dolori,
Sil. 6, 254; Tac. Agr. 16.—With inf.:3.nova ferre jugum cervix,
Sil. 16, 332.—Nova Via structa esse dicitur regnante Ser. Tullio, Paul. ex Fest. p. 174 Mull.; v. Müll. ib. p. 389, a; cf.:4.vocabulum pervetustum ut Novae viae, quae via jam diu vetus,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Recent:C.tu cognovisti omnia, novissima et antiqua,
Vulg. Psa. 138, 5.—In eccl. Lat., renewed by grace:II.nova creatura,
Vulg. 2 Cor. 5, 17:induite novum hominem,
ib. Eph. 4, 24.—Transf., in the sup.: nŏvissĭmus, a, um, the latest, last, hindermost, extreme (syn.:2.extremus, proximus, recentissimus): a quo (sc. novo) etiam extremum novissimum quoque dici coeptum vulgo, quod meā memoriā ut Aelius sic senes aliquot, nimium novum verbum quod esset, vitabant,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.:histriones,
Cic. Rosc. Com. 11, 30; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 3; Cass. ib. 12, 13, 1:qui ex iis novissimus venit, necatur,
Caes. B. G. 5, 56:novissimum agmen,
the rear, id. ib. 1, 15; 7, 68. —So as subst.: nŏvissĭmi, ōrum, the rear of an army, the soldiers in the last line:novissimis praesidio esse,
Caes. B. G. 1, 20:novissimos adorti magnam multitudinem conciderunt,
id. ib. 2, 11:dixitque novissima verba,
Verg. A. 4, 650:novissima cauda,
i. e. the end of, Ov. M. 3, 681; 13, 963:luna,
Plin. 2, 13, 10, § 56.—Like Engl. last, extreme, highest:B.exempla,
the extreme penalty, the penalty of death, Tac. A. 12, 20; 15, 44; and absol.:a summā spe, novissima exspectabat,
id. ib. 6, 50:novissimum casum experitur,
id. ib. 12, 33.—Esp. in eccl. Lat.1.Youngest:2.liberorum,
Vulg. Jos. 6, 26.—Lowest in rank or fortune:3.de novissimis populi,
Vulg. 3 Reg. 13, 33.—As subst.a. (α). (β).Of time:b.habent spem in novissimo,
Vulg. Prov. 23, 18.—Plur.: nŏvissĭma, ōrum, n.(α).Of place, the bottom, depths:(β).abyssi,
Vulg. Job. 38, 16.—Of time:(α).habebis in novissimis spem,
Vulg. Prov. 24, 14; cf.:novissima hominis illius,
the end, id. Luc. 11, 26.—Hence, adv. (not in Cic.) in two forms.Form nŏvē, newly, in a new or unusual manner:(β).ornata ut lepide! ut concinne! ut nove!
Plaut. Ep. 2, 2, 38: ne quid ambigue, ne quid nove dicamus, * Auct. Her. 1, 9, 15:verba nove aut insigniter dicta,
Gell. 19, 7, 2; cf. id. 17, 2, 13; Sen. Contr. 1, 4 fin. —Form nŏvĭter, newly:a.BASILICA IVLIA A SE NOVITER REPARATA,
Inscr. Orell. 24 (A. D. 377):amor noviter venit,
Fulg. Myth. 3, 1 med. — Sup.: nŏvissĭmē.Of time, recently, lately, a short time ago: mater cum novissime aegrotāsset, Val. Antias. ap. Charis. p. 186 P.:b.quod novissime nobiscum foedus fecissent,
id. ib.:novissime, memoriā nostrā, argentum aere solutum est,
Sall. C. 33, 2:liber quem novissime tibi misi,
Plin. Ep. 8, 3, 1:eloquendi rationem novissime repertam,
Quint. 12 praef. § 3.—Of succession, lastly, last of all, finally:dicam primum... deinde... novissime,
Sen. Ira, 3, 5, 2:primum... post haec... novissime,
Quint. 3, 6, 24; cf.:primum... post haec... novissime,
id. 11, 2, 41:vel... vel... vel novissime,
id. 7, 1, 37:et... et... et novissime,
id. 2, 4, 10:cum plura interrogāsset... novissime id inferebat,
id. 5, 11, 3:novissime cum, etc. (= postremo),
in the last fight, Hirt. B. G. 8, 48, 3. -
2 novissimi
nŏvus, a, um, adj. [Sanscr. navas; Gr. neos, i. e. neWos; cf.: noverca, nuntius, denuo, nuper; Germ. neu; Engl. new], new, not old, young, fresh, recent, etc. (v. antiquus init.; cf.: recens, novellus).I.Lit.A.In gen.:1.civitates condere novas,
Cic. Rep. 1, 7, 12:nova et a nobis inventa ratio,
id. ib. 1, 8, 13; cf.:nihil novi vobis afferam neque quod a me sit cogitatum aut inventum,
id. ib. 1, 14, 21:novus veteri exercitus jungitur,
Liv. 7, 7; cf.miles,
Sall. J. 87, 2:imperator,
id. ib. 44, 2:novum de integro proelium,
Liv. 24, 16:Camillus,
id. 22, 14:consules,
Suet. Caes. 15:serpens,
which has cast its old skin, Ov. M. 9, 266:caro,
fresh meat, Juv. 11, 85.—Special phrases.Novae tabernae, or simply Novae (sub Novis), the new shops; many of the shops of the money-changers in the Forum were burned down A. U. C. 543, and those built on their sites were called Novae, those which remained standing Veteres (v. vetus), Liv. 26, 27; 3, 48:2.sub Novis,
Cic. de Or. 2, 66, 266; cf.: sub Novis dicta pars in foro aedificiorum, quod vocabulum ei pervetustum, Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Novae tabulae, new account-books, by making which old debts were cancelled, Cic. Off. 2, 23, 84; id. Phil. 6, 4, 11; id. Att. 5, 21, 13; 14, 21, 4; Caes. B. C. 3, 1; 3, 21:3.tum Catilina polliceri tabulas novas, proscriptionem locupletium,
Sall. C. 21, 2.—Hence, trop.:beneficiorum novae tabulae,
i. e. forgetfulness of benefits, Sen. Ben. 1, 4, 6.—Novus homo, or homo novus, the first of his family who obtained a curule office, a man newly ennobled, an upstart, Cic. Off. 1, 39, 138:4.adeptus es, quod non multi homines novi,
Cic. Fam. 5, 18, 1; cf.:in Q. Pompeio, novo homine et fortissimo viro,
id. Mur. 7, 16 sq.:M. Catoni, homini ignoto et novo,
id. Rep. 1, 1, 1; cf.:hic novus Arpinas, ignobilis, et modo Romae Municipalis eques,
Juv. 8, 237:nova nupta,
a bride, Juv. 2, 120.— Plur. subst.: nŏvi, ōrum, m., recent writers: est et quod appellatur a novis noêma, Quint. 8, 5, 12:novorum lectio,
id. 2, 5, 26; 5, 4, 1.—Novae res, new things, novelties:B.nihil te ad me postea scripsisse demiror, praesertim tam novis rebus,
Cic. Fam. 7, 18, 4.—Also subst.: nŏvum, i, n., a new thing, a novelty; news:novum attulerint, quod fit nusquam gentium,
Plaut. Cas. prol. 70:num quidnam inquit novi?
Cic. de Or. 2, 3, 13:si quid novi vel sero invenissem,
Quint. 2, 5, 3.— Plur.:novorum interpositione priora confundere,
Quint. 10, 3, 32; 8, 3, 60.—But, in gen., novae res signifies political innovations, a revolution:Q. Servilius Ahala Sp. Maelium novis rebus studentem manu suā occidit,
Cic. Cat. 1, 1, 3:rerum novarum causam quaerere,
id. Agr. 2, 33, 91:plebes novarum rerum cupida,
Sall. C. 28, 4:cuncta plebes novarum rerum studio Catilinae incepta probabat,
id. ib. 37, 1:novarum rerum avidi,
id. J. 19, 1.—In a double sense: Segulium neglegamus, qui res novas quaerit: non quo veterem comederit—nullam enim habuit—sed hanc ipsam recentem novam devorārit, innovations and new wealth, Cic. Fam. 11, 21, 2.—In partic.1.New, novel, strange, singular, unusual, unheard of:2.flagitia ingentia, nova, capitalia,
Ter. Ad. 4, 7, 3:nihil dicam aut inauditum vobis aut cuiquam novum,
Cic. de Or. 1, 31, 137; cf.:novum crimen et ante hunc diem inauditum,
id. Lig. 1, 1:nova tibi haec sunt et inopinata?
id. Verr. 2, 2, 8, § 24; id. Att. 6, 1, 5:novam in feminā virtutem novo genere honoris donavere,
Liv. 2, 13; Verg. A. 3, 591:nova monstra,
Hor. C. 1, 2, 6:si res agi videtur nova, magna, atrox,
Quint. 4, 1, 33.—New in any thing, unused, unaccustomed, inexperienced ( poet. and in post-Aug. prose):(β).et rudis ad partus et nova miles oram,
Ov. H. 11, 48.—With dat.:* (γ).novus dolori,
Sil. 6, 254; Tac. Agr. 16.—With inf.:3.nova ferre jugum cervix,
Sil. 16, 332.—Nova Via structa esse dicitur regnante Ser. Tullio, Paul. ex Fest. p. 174 Mull.; v. Müll. ib. p. 389, a; cf.:4.vocabulum pervetustum ut Novae viae, quae via jam diu vetus,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Recent:C.tu cognovisti omnia, novissima et antiqua,
Vulg. Psa. 138, 5.—In eccl. Lat., renewed by grace:II.nova creatura,
Vulg. 2 Cor. 5, 17:induite novum hominem,
ib. Eph. 4, 24.—Transf., in the sup.: nŏvissĭmus, a, um, the latest, last, hindermost, extreme (syn.:2.extremus, proximus, recentissimus): a quo (sc. novo) etiam extremum novissimum quoque dici coeptum vulgo, quod meā memoriā ut Aelius sic senes aliquot, nimium novum verbum quod esset, vitabant,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.:histriones,
Cic. Rosc. Com. 11, 30; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 3; Cass. ib. 12, 13, 1:qui ex iis novissimus venit, necatur,
Caes. B. G. 5, 56:novissimum agmen,
the rear, id. ib. 1, 15; 7, 68. —So as subst.: nŏvissĭmi, ōrum, the rear of an army, the soldiers in the last line:novissimis praesidio esse,
Caes. B. G. 1, 20:novissimos adorti magnam multitudinem conciderunt,
id. ib. 2, 11:dixitque novissima verba,
Verg. A. 4, 650:novissima cauda,
i. e. the end of, Ov. M. 3, 681; 13, 963:luna,
Plin. 2, 13, 10, § 56.—Like Engl. last, extreme, highest:B.exempla,
the extreme penalty, the penalty of death, Tac. A. 12, 20; 15, 44; and absol.:a summā spe, novissima exspectabat,
id. ib. 6, 50:novissimum casum experitur,
id. ib. 12, 33.—Esp. in eccl. Lat.1.Youngest:2.liberorum,
Vulg. Jos. 6, 26.—Lowest in rank or fortune:3.de novissimis populi,
Vulg. 3 Reg. 13, 33.—As subst.a. (α). (β).Of time:b.habent spem in novissimo,
Vulg. Prov. 23, 18.—Plur.: nŏvissĭma, ōrum, n.(α).Of place, the bottom, depths:(β).abyssi,
Vulg. Job. 38, 16.—Of time:(α).habebis in novissimis spem,
Vulg. Prov. 24, 14; cf.:novissima hominis illius,
the end, id. Luc. 11, 26.—Hence, adv. (not in Cic.) in two forms.Form nŏvē, newly, in a new or unusual manner:(β).ornata ut lepide! ut concinne! ut nove!
Plaut. Ep. 2, 2, 38: ne quid ambigue, ne quid nove dicamus, * Auct. Her. 1, 9, 15:verba nove aut insigniter dicta,
Gell. 19, 7, 2; cf. id. 17, 2, 13; Sen. Contr. 1, 4 fin. —Form nŏvĭter, newly:a.BASILICA IVLIA A SE NOVITER REPARATA,
Inscr. Orell. 24 (A. D. 377):amor noviter venit,
Fulg. Myth. 3, 1 med. — Sup.: nŏvissĭmē.Of time, recently, lately, a short time ago: mater cum novissime aegrotāsset, Val. Antias. ap. Charis. p. 186 P.:b.quod novissime nobiscum foedus fecissent,
id. ib.:novissime, memoriā nostrā, argentum aere solutum est,
Sall. C. 33, 2:liber quem novissime tibi misi,
Plin. Ep. 8, 3, 1:eloquendi rationem novissime repertam,
Quint. 12 praef. § 3.—Of succession, lastly, last of all, finally:dicam primum... deinde... novissime,
Sen. Ira, 3, 5, 2:primum... post haec... novissime,
Quint. 3, 6, 24; cf.:primum... post haec... novissime,
id. 11, 2, 41:vel... vel... vel novissime,
id. 7, 1, 37:et... et... et novissime,
id. 2, 4, 10:cum plura interrogāsset... novissime id inferebat,
id. 5, 11, 3:novissime cum, etc. (= postremo),
in the last fight, Hirt. B. G. 8, 48, 3. -
3 novissimum
nŏvus, a, um, adj. [Sanscr. navas; Gr. neos, i. e. neWos; cf.: noverca, nuntius, denuo, nuper; Germ. neu; Engl. new], new, not old, young, fresh, recent, etc. (v. antiquus init.; cf.: recens, novellus).I.Lit.A.In gen.:1.civitates condere novas,
Cic. Rep. 1, 7, 12:nova et a nobis inventa ratio,
id. ib. 1, 8, 13; cf.:nihil novi vobis afferam neque quod a me sit cogitatum aut inventum,
id. ib. 1, 14, 21:novus veteri exercitus jungitur,
Liv. 7, 7; cf.miles,
Sall. J. 87, 2:imperator,
id. ib. 44, 2:novum de integro proelium,
Liv. 24, 16:Camillus,
id. 22, 14:consules,
Suet. Caes. 15:serpens,
which has cast its old skin, Ov. M. 9, 266:caro,
fresh meat, Juv. 11, 85.—Special phrases.Novae tabernae, or simply Novae (sub Novis), the new shops; many of the shops of the money-changers in the Forum were burned down A. U. C. 543, and those built on their sites were called Novae, those which remained standing Veteres (v. vetus), Liv. 26, 27; 3, 48:2.sub Novis,
Cic. de Or. 2, 66, 266; cf.: sub Novis dicta pars in foro aedificiorum, quod vocabulum ei pervetustum, Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Novae tabulae, new account-books, by making which old debts were cancelled, Cic. Off. 2, 23, 84; id. Phil. 6, 4, 11; id. Att. 5, 21, 13; 14, 21, 4; Caes. B. C. 3, 1; 3, 21:3.tum Catilina polliceri tabulas novas, proscriptionem locupletium,
Sall. C. 21, 2.—Hence, trop.:beneficiorum novae tabulae,
i. e. forgetfulness of benefits, Sen. Ben. 1, 4, 6.—Novus homo, or homo novus, the first of his family who obtained a curule office, a man newly ennobled, an upstart, Cic. Off. 1, 39, 138:4.adeptus es, quod non multi homines novi,
Cic. Fam. 5, 18, 1; cf.:in Q. Pompeio, novo homine et fortissimo viro,
id. Mur. 7, 16 sq.:M. Catoni, homini ignoto et novo,
id. Rep. 1, 1, 1; cf.:hic novus Arpinas, ignobilis, et modo Romae Municipalis eques,
Juv. 8, 237:nova nupta,
a bride, Juv. 2, 120.— Plur. subst.: nŏvi, ōrum, m., recent writers: est et quod appellatur a novis noêma, Quint. 8, 5, 12:novorum lectio,
id. 2, 5, 26; 5, 4, 1.—Novae res, new things, novelties:B.nihil te ad me postea scripsisse demiror, praesertim tam novis rebus,
Cic. Fam. 7, 18, 4.—Also subst.: nŏvum, i, n., a new thing, a novelty; news:novum attulerint, quod fit nusquam gentium,
Plaut. Cas. prol. 70:num quidnam inquit novi?
Cic. de Or. 2, 3, 13:si quid novi vel sero invenissem,
Quint. 2, 5, 3.— Plur.:novorum interpositione priora confundere,
Quint. 10, 3, 32; 8, 3, 60.—But, in gen., novae res signifies political innovations, a revolution:Q. Servilius Ahala Sp. Maelium novis rebus studentem manu suā occidit,
Cic. Cat. 1, 1, 3:rerum novarum causam quaerere,
id. Agr. 2, 33, 91:plebes novarum rerum cupida,
Sall. C. 28, 4:cuncta plebes novarum rerum studio Catilinae incepta probabat,
id. ib. 37, 1:novarum rerum avidi,
id. J. 19, 1.—In a double sense: Segulium neglegamus, qui res novas quaerit: non quo veterem comederit—nullam enim habuit—sed hanc ipsam recentem novam devorārit, innovations and new wealth, Cic. Fam. 11, 21, 2.—In partic.1.New, novel, strange, singular, unusual, unheard of:2.flagitia ingentia, nova, capitalia,
Ter. Ad. 4, 7, 3:nihil dicam aut inauditum vobis aut cuiquam novum,
Cic. de Or. 1, 31, 137; cf.:novum crimen et ante hunc diem inauditum,
id. Lig. 1, 1:nova tibi haec sunt et inopinata?
id. Verr. 2, 2, 8, § 24; id. Att. 6, 1, 5:novam in feminā virtutem novo genere honoris donavere,
Liv. 2, 13; Verg. A. 3, 591:nova monstra,
Hor. C. 1, 2, 6:si res agi videtur nova, magna, atrox,
Quint. 4, 1, 33.—New in any thing, unused, unaccustomed, inexperienced ( poet. and in post-Aug. prose):(β).et rudis ad partus et nova miles oram,
Ov. H. 11, 48.—With dat.:* (γ).novus dolori,
Sil. 6, 254; Tac. Agr. 16.—With inf.:3.nova ferre jugum cervix,
Sil. 16, 332.—Nova Via structa esse dicitur regnante Ser. Tullio, Paul. ex Fest. p. 174 Mull.; v. Müll. ib. p. 389, a; cf.:4.vocabulum pervetustum ut Novae viae, quae via jam diu vetus,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Recent:C.tu cognovisti omnia, novissima et antiqua,
Vulg. Psa. 138, 5.—In eccl. Lat., renewed by grace:II.nova creatura,
Vulg. 2 Cor. 5, 17:induite novum hominem,
ib. Eph. 4, 24.—Transf., in the sup.: nŏvissĭmus, a, um, the latest, last, hindermost, extreme (syn.:2.extremus, proximus, recentissimus): a quo (sc. novo) etiam extremum novissimum quoque dici coeptum vulgo, quod meā memoriā ut Aelius sic senes aliquot, nimium novum verbum quod esset, vitabant,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.:histriones,
Cic. Rosc. Com. 11, 30; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 3; Cass. ib. 12, 13, 1:qui ex iis novissimus venit, necatur,
Caes. B. G. 5, 56:novissimum agmen,
the rear, id. ib. 1, 15; 7, 68. —So as subst.: nŏvissĭmi, ōrum, the rear of an army, the soldiers in the last line:novissimis praesidio esse,
Caes. B. G. 1, 20:novissimos adorti magnam multitudinem conciderunt,
id. ib. 2, 11:dixitque novissima verba,
Verg. A. 4, 650:novissima cauda,
i. e. the end of, Ov. M. 3, 681; 13, 963:luna,
Plin. 2, 13, 10, § 56.—Like Engl. last, extreme, highest:B.exempla,
the extreme penalty, the penalty of death, Tac. A. 12, 20; 15, 44; and absol.:a summā spe, novissima exspectabat,
id. ib. 6, 50:novissimum casum experitur,
id. ib. 12, 33.—Esp. in eccl. Lat.1.Youngest:2.liberorum,
Vulg. Jos. 6, 26.—Lowest in rank or fortune:3.de novissimis populi,
Vulg. 3 Reg. 13, 33.—As subst.a. (α). (β).Of time:b.habent spem in novissimo,
Vulg. Prov. 23, 18.—Plur.: nŏvissĭma, ōrum, n.(α).Of place, the bottom, depths:(β).abyssi,
Vulg. Job. 38, 16.—Of time:(α).habebis in novissimis spem,
Vulg. Prov. 24, 14; cf.:novissima hominis illius,
the end, id. Luc. 11, 26.—Hence, adv. (not in Cic.) in two forms.Form nŏvē, newly, in a new or unusual manner:(β).ornata ut lepide! ut concinne! ut nove!
Plaut. Ep. 2, 2, 38: ne quid ambigue, ne quid nove dicamus, * Auct. Her. 1, 9, 15:verba nove aut insigniter dicta,
Gell. 19, 7, 2; cf. id. 17, 2, 13; Sen. Contr. 1, 4 fin. —Form nŏvĭter, newly:a.BASILICA IVLIA A SE NOVITER REPARATA,
Inscr. Orell. 24 (A. D. 377):amor noviter venit,
Fulg. Myth. 3, 1 med. — Sup.: nŏvissĭmē.Of time, recently, lately, a short time ago: mater cum novissime aegrotāsset, Val. Antias. ap. Charis. p. 186 P.:b.quod novissime nobiscum foedus fecissent,
id. ib.:novissime, memoriā nostrā, argentum aere solutum est,
Sall. C. 33, 2:liber quem novissime tibi misi,
Plin. Ep. 8, 3, 1:eloquendi rationem novissime repertam,
Quint. 12 praef. § 3.—Of succession, lastly, last of all, finally:dicam primum... deinde... novissime,
Sen. Ira, 3, 5, 2:primum... post haec... novissime,
Quint. 3, 6, 24; cf.:primum... post haec... novissime,
id. 11, 2, 41:vel... vel... vel novissime,
id. 7, 1, 37:et... et... et novissime,
id. 2, 4, 10:cum plura interrogāsset... novissime id inferebat,
id. 5, 11, 3:novissime cum, etc. (= postremo),
in the last fight, Hirt. B. G. 8, 48, 3. -
4 novum
nŏvus, a, um, adj. [Sanscr. navas; Gr. neos, i. e. neWos; cf.: noverca, nuntius, denuo, nuper; Germ. neu; Engl. new], new, not old, young, fresh, recent, etc. (v. antiquus init.; cf.: recens, novellus).I.Lit.A.In gen.:1.civitates condere novas,
Cic. Rep. 1, 7, 12:nova et a nobis inventa ratio,
id. ib. 1, 8, 13; cf.:nihil novi vobis afferam neque quod a me sit cogitatum aut inventum,
id. ib. 1, 14, 21:novus veteri exercitus jungitur,
Liv. 7, 7; cf.miles,
Sall. J. 87, 2:imperator,
id. ib. 44, 2:novum de integro proelium,
Liv. 24, 16:Camillus,
id. 22, 14:consules,
Suet. Caes. 15:serpens,
which has cast its old skin, Ov. M. 9, 266:caro,
fresh meat, Juv. 11, 85.—Special phrases.Novae tabernae, or simply Novae (sub Novis), the new shops; many of the shops of the money-changers in the Forum were burned down A. U. C. 543, and those built on their sites were called Novae, those which remained standing Veteres (v. vetus), Liv. 26, 27; 3, 48:2.sub Novis,
Cic. de Or. 2, 66, 266; cf.: sub Novis dicta pars in foro aedificiorum, quod vocabulum ei pervetustum, Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Novae tabulae, new account-books, by making which old debts were cancelled, Cic. Off. 2, 23, 84; id. Phil. 6, 4, 11; id. Att. 5, 21, 13; 14, 21, 4; Caes. B. C. 3, 1; 3, 21:3.tum Catilina polliceri tabulas novas, proscriptionem locupletium,
Sall. C. 21, 2.—Hence, trop.:beneficiorum novae tabulae,
i. e. forgetfulness of benefits, Sen. Ben. 1, 4, 6.—Novus homo, or homo novus, the first of his family who obtained a curule office, a man newly ennobled, an upstart, Cic. Off. 1, 39, 138:4.adeptus es, quod non multi homines novi,
Cic. Fam. 5, 18, 1; cf.:in Q. Pompeio, novo homine et fortissimo viro,
id. Mur. 7, 16 sq.:M. Catoni, homini ignoto et novo,
id. Rep. 1, 1, 1; cf.:hic novus Arpinas, ignobilis, et modo Romae Municipalis eques,
Juv. 8, 237:nova nupta,
a bride, Juv. 2, 120.— Plur. subst.: nŏvi, ōrum, m., recent writers: est et quod appellatur a novis noêma, Quint. 8, 5, 12:novorum lectio,
id. 2, 5, 26; 5, 4, 1.—Novae res, new things, novelties:B.nihil te ad me postea scripsisse demiror, praesertim tam novis rebus,
Cic. Fam. 7, 18, 4.—Also subst.: nŏvum, i, n., a new thing, a novelty; news:novum attulerint, quod fit nusquam gentium,
Plaut. Cas. prol. 70:num quidnam inquit novi?
Cic. de Or. 2, 3, 13:si quid novi vel sero invenissem,
Quint. 2, 5, 3.— Plur.:novorum interpositione priora confundere,
Quint. 10, 3, 32; 8, 3, 60.—But, in gen., novae res signifies political innovations, a revolution:Q. Servilius Ahala Sp. Maelium novis rebus studentem manu suā occidit,
Cic. Cat. 1, 1, 3:rerum novarum causam quaerere,
id. Agr. 2, 33, 91:plebes novarum rerum cupida,
Sall. C. 28, 4:cuncta plebes novarum rerum studio Catilinae incepta probabat,
id. ib. 37, 1:novarum rerum avidi,
id. J. 19, 1.—In a double sense: Segulium neglegamus, qui res novas quaerit: non quo veterem comederit—nullam enim habuit—sed hanc ipsam recentem novam devorārit, innovations and new wealth, Cic. Fam. 11, 21, 2.—In partic.1.New, novel, strange, singular, unusual, unheard of:2.flagitia ingentia, nova, capitalia,
Ter. Ad. 4, 7, 3:nihil dicam aut inauditum vobis aut cuiquam novum,
Cic. de Or. 1, 31, 137; cf.:novum crimen et ante hunc diem inauditum,
id. Lig. 1, 1:nova tibi haec sunt et inopinata?
id. Verr. 2, 2, 8, § 24; id. Att. 6, 1, 5:novam in feminā virtutem novo genere honoris donavere,
Liv. 2, 13; Verg. A. 3, 591:nova monstra,
Hor. C. 1, 2, 6:si res agi videtur nova, magna, atrox,
Quint. 4, 1, 33.—New in any thing, unused, unaccustomed, inexperienced ( poet. and in post-Aug. prose):(β).et rudis ad partus et nova miles oram,
Ov. H. 11, 48.—With dat.:* (γ).novus dolori,
Sil. 6, 254; Tac. Agr. 16.—With inf.:3.nova ferre jugum cervix,
Sil. 16, 332.—Nova Via structa esse dicitur regnante Ser. Tullio, Paul. ex Fest. p. 174 Mull.; v. Müll. ib. p. 389, a; cf.:4.vocabulum pervetustum ut Novae viae, quae via jam diu vetus,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Recent:C.tu cognovisti omnia, novissima et antiqua,
Vulg. Psa. 138, 5.—In eccl. Lat., renewed by grace:II.nova creatura,
Vulg. 2 Cor. 5, 17:induite novum hominem,
ib. Eph. 4, 24.—Transf., in the sup.: nŏvissĭmus, a, um, the latest, last, hindermost, extreme (syn.:2.extremus, proximus, recentissimus): a quo (sc. novo) etiam extremum novissimum quoque dici coeptum vulgo, quod meā memoriā ut Aelius sic senes aliquot, nimium novum verbum quod esset, vitabant,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.:histriones,
Cic. Rosc. Com. 11, 30; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 3; Cass. ib. 12, 13, 1:qui ex iis novissimus venit, necatur,
Caes. B. G. 5, 56:novissimum agmen,
the rear, id. ib. 1, 15; 7, 68. —So as subst.: nŏvissĭmi, ōrum, the rear of an army, the soldiers in the last line:novissimis praesidio esse,
Caes. B. G. 1, 20:novissimos adorti magnam multitudinem conciderunt,
id. ib. 2, 11:dixitque novissima verba,
Verg. A. 4, 650:novissima cauda,
i. e. the end of, Ov. M. 3, 681; 13, 963:luna,
Plin. 2, 13, 10, § 56.—Like Engl. last, extreme, highest:B.exempla,
the extreme penalty, the penalty of death, Tac. A. 12, 20; 15, 44; and absol.:a summā spe, novissima exspectabat,
id. ib. 6, 50:novissimum casum experitur,
id. ib. 12, 33.—Esp. in eccl. Lat.1.Youngest:2.liberorum,
Vulg. Jos. 6, 26.—Lowest in rank or fortune:3.de novissimis populi,
Vulg. 3 Reg. 13, 33.—As subst.a. (α). (β).Of time:b.habent spem in novissimo,
Vulg. Prov. 23, 18.—Plur.: nŏvissĭma, ōrum, n.(α).Of place, the bottom, depths:(β).abyssi,
Vulg. Job. 38, 16.—Of time:(α).habebis in novissimis spem,
Vulg. Prov. 24, 14; cf.:novissima hominis illius,
the end, id. Luc. 11, 26.—Hence, adv. (not in Cic.) in two forms.Form nŏvē, newly, in a new or unusual manner:(β).ornata ut lepide! ut concinne! ut nove!
Plaut. Ep. 2, 2, 38: ne quid ambigue, ne quid nove dicamus, * Auct. Her. 1, 9, 15:verba nove aut insigniter dicta,
Gell. 19, 7, 2; cf. id. 17, 2, 13; Sen. Contr. 1, 4 fin. —Form nŏvĭter, newly:a.BASILICA IVLIA A SE NOVITER REPARATA,
Inscr. Orell. 24 (A. D. 377):amor noviter venit,
Fulg. Myth. 3, 1 med. — Sup.: nŏvissĭmē.Of time, recently, lately, a short time ago: mater cum novissime aegrotāsset, Val. Antias. ap. Charis. p. 186 P.:b.quod novissime nobiscum foedus fecissent,
id. ib.:novissime, memoriā nostrā, argentum aere solutum est,
Sall. C. 33, 2:liber quem novissime tibi misi,
Plin. Ep. 8, 3, 1:eloquendi rationem novissime repertam,
Quint. 12 praef. § 3.—Of succession, lastly, last of all, finally:dicam primum... deinde... novissime,
Sen. Ira, 3, 5, 2:primum... post haec... novissime,
Quint. 3, 6, 24; cf.:primum... post haec... novissime,
id. 11, 2, 41:vel... vel... vel novissime,
id. 7, 1, 37:et... et... et novissime,
id. 2, 4, 10:cum plura interrogāsset... novissime id inferebat,
id. 5, 11, 3:novissime cum, etc. (= postremo),
in the last fight, Hirt. B. G. 8, 48, 3. -
5 novus
nŏvus, a, um, adj. [Sanscr. navas; Gr. neos, i. e. neWos; cf.: noverca, nuntius, denuo, nuper; Germ. neu; Engl. new], new, not old, young, fresh, recent, etc. (v. antiquus init.; cf.: recens, novellus).I.Lit.A.In gen.:1.civitates condere novas,
Cic. Rep. 1, 7, 12:nova et a nobis inventa ratio,
id. ib. 1, 8, 13; cf.:nihil novi vobis afferam neque quod a me sit cogitatum aut inventum,
id. ib. 1, 14, 21:novus veteri exercitus jungitur,
Liv. 7, 7; cf.miles,
Sall. J. 87, 2:imperator,
id. ib. 44, 2:novum de integro proelium,
Liv. 24, 16:Camillus,
id. 22, 14:consules,
Suet. Caes. 15:serpens,
which has cast its old skin, Ov. M. 9, 266:caro,
fresh meat, Juv. 11, 85.—Special phrases.Novae tabernae, or simply Novae (sub Novis), the new shops; many of the shops of the money-changers in the Forum were burned down A. U. C. 543, and those built on their sites were called Novae, those which remained standing Veteres (v. vetus), Liv. 26, 27; 3, 48:2.sub Novis,
Cic. de Or. 2, 66, 266; cf.: sub Novis dicta pars in foro aedificiorum, quod vocabulum ei pervetustum, Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Novae tabulae, new account-books, by making which old debts were cancelled, Cic. Off. 2, 23, 84; id. Phil. 6, 4, 11; id. Att. 5, 21, 13; 14, 21, 4; Caes. B. C. 3, 1; 3, 21:3.tum Catilina polliceri tabulas novas, proscriptionem locupletium,
Sall. C. 21, 2.—Hence, trop.:beneficiorum novae tabulae,
i. e. forgetfulness of benefits, Sen. Ben. 1, 4, 6.—Novus homo, or homo novus, the first of his family who obtained a curule office, a man newly ennobled, an upstart, Cic. Off. 1, 39, 138:4.adeptus es, quod non multi homines novi,
Cic. Fam. 5, 18, 1; cf.:in Q. Pompeio, novo homine et fortissimo viro,
id. Mur. 7, 16 sq.:M. Catoni, homini ignoto et novo,
id. Rep. 1, 1, 1; cf.:hic novus Arpinas, ignobilis, et modo Romae Municipalis eques,
Juv. 8, 237:nova nupta,
a bride, Juv. 2, 120.— Plur. subst.: nŏvi, ōrum, m., recent writers: est et quod appellatur a novis noêma, Quint. 8, 5, 12:novorum lectio,
id. 2, 5, 26; 5, 4, 1.—Novae res, new things, novelties:B.nihil te ad me postea scripsisse demiror, praesertim tam novis rebus,
Cic. Fam. 7, 18, 4.—Also subst.: nŏvum, i, n., a new thing, a novelty; news:novum attulerint, quod fit nusquam gentium,
Plaut. Cas. prol. 70:num quidnam inquit novi?
Cic. de Or. 2, 3, 13:si quid novi vel sero invenissem,
Quint. 2, 5, 3.— Plur.:novorum interpositione priora confundere,
Quint. 10, 3, 32; 8, 3, 60.—But, in gen., novae res signifies political innovations, a revolution:Q. Servilius Ahala Sp. Maelium novis rebus studentem manu suā occidit,
Cic. Cat. 1, 1, 3:rerum novarum causam quaerere,
id. Agr. 2, 33, 91:plebes novarum rerum cupida,
Sall. C. 28, 4:cuncta plebes novarum rerum studio Catilinae incepta probabat,
id. ib. 37, 1:novarum rerum avidi,
id. J. 19, 1.—In a double sense: Segulium neglegamus, qui res novas quaerit: non quo veterem comederit—nullam enim habuit—sed hanc ipsam recentem novam devorārit, innovations and new wealth, Cic. Fam. 11, 21, 2.—In partic.1.New, novel, strange, singular, unusual, unheard of:2.flagitia ingentia, nova, capitalia,
Ter. Ad. 4, 7, 3:nihil dicam aut inauditum vobis aut cuiquam novum,
Cic. de Or. 1, 31, 137; cf.:novum crimen et ante hunc diem inauditum,
id. Lig. 1, 1:nova tibi haec sunt et inopinata?
id. Verr. 2, 2, 8, § 24; id. Att. 6, 1, 5:novam in feminā virtutem novo genere honoris donavere,
Liv. 2, 13; Verg. A. 3, 591:nova monstra,
Hor. C. 1, 2, 6:si res agi videtur nova, magna, atrox,
Quint. 4, 1, 33.—New in any thing, unused, unaccustomed, inexperienced ( poet. and in post-Aug. prose):(β).et rudis ad partus et nova miles oram,
Ov. H. 11, 48.—With dat.:* (γ).novus dolori,
Sil. 6, 254; Tac. Agr. 16.—With inf.:3.nova ferre jugum cervix,
Sil. 16, 332.—Nova Via structa esse dicitur regnante Ser. Tullio, Paul. ex Fest. p. 174 Mull.; v. Müll. ib. p. 389, a; cf.:4.vocabulum pervetustum ut Novae viae, quae via jam diu vetus,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Recent:C.tu cognovisti omnia, novissima et antiqua,
Vulg. Psa. 138, 5.—In eccl. Lat., renewed by grace:II.nova creatura,
Vulg. 2 Cor. 5, 17:induite novum hominem,
ib. Eph. 4, 24.—Transf., in the sup.: nŏvissĭmus, a, um, the latest, last, hindermost, extreme (syn.:2.extremus, proximus, recentissimus): a quo (sc. novo) etiam extremum novissimum quoque dici coeptum vulgo, quod meā memoriā ut Aelius sic senes aliquot, nimium novum verbum quod esset, vitabant,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.:histriones,
Cic. Rosc. Com. 11, 30; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 3; Cass. ib. 12, 13, 1:qui ex iis novissimus venit, necatur,
Caes. B. G. 5, 56:novissimum agmen,
the rear, id. ib. 1, 15; 7, 68. —So as subst.: nŏvissĭmi, ōrum, the rear of an army, the soldiers in the last line:novissimis praesidio esse,
Caes. B. G. 1, 20:novissimos adorti magnam multitudinem conciderunt,
id. ib. 2, 11:dixitque novissima verba,
Verg. A. 4, 650:novissima cauda,
i. e. the end of, Ov. M. 3, 681; 13, 963:luna,
Plin. 2, 13, 10, § 56.—Like Engl. last, extreme, highest:B.exempla,
the extreme penalty, the penalty of death, Tac. A. 12, 20; 15, 44; and absol.:a summā spe, novissima exspectabat,
id. ib. 6, 50:novissimum casum experitur,
id. ib. 12, 33.—Esp. in eccl. Lat.1.Youngest:2.liberorum,
Vulg. Jos. 6, 26.—Lowest in rank or fortune:3.de novissimis populi,
Vulg. 3 Reg. 13, 33.—As subst.a. (α). (β).Of time:b.habent spem in novissimo,
Vulg. Prov. 23, 18.—Plur.: nŏvissĭma, ōrum, n.(α).Of place, the bottom, depths:(β).abyssi,
Vulg. Job. 38, 16.—Of time:(α).habebis in novissimis spem,
Vulg. Prov. 24, 14; cf.:novissima hominis illius,
the end, id. Luc. 11, 26.—Hence, adv. (not in Cic.) in two forms.Form nŏvē, newly, in a new or unusual manner:(β).ornata ut lepide! ut concinne! ut nove!
Plaut. Ep. 2, 2, 38: ne quid ambigue, ne quid nove dicamus, * Auct. Her. 1, 9, 15:verba nove aut insigniter dicta,
Gell. 19, 7, 2; cf. id. 17, 2, 13; Sen. Contr. 1, 4 fin. —Form nŏvĭter, newly:a.BASILICA IVLIA A SE NOVITER REPARATA,
Inscr. Orell. 24 (A. D. 377):amor noviter venit,
Fulg. Myth. 3, 1 med. — Sup.: nŏvissĭmē.Of time, recently, lately, a short time ago: mater cum novissime aegrotāsset, Val. Antias. ap. Charis. p. 186 P.:b.quod novissime nobiscum foedus fecissent,
id. ib.:novissime, memoriā nostrā, argentum aere solutum est,
Sall. C. 33, 2:liber quem novissime tibi misi,
Plin. Ep. 8, 3, 1:eloquendi rationem novissime repertam,
Quint. 12 praef. § 3.—Of succession, lastly, last of all, finally:dicam primum... deinde... novissime,
Sen. Ira, 3, 5, 2:primum... post haec... novissime,
Quint. 3, 6, 24; cf.:primum... post haec... novissime,
id. 11, 2, 41:vel... vel... vel novissime,
id. 7, 1, 37:et... et... et novissime,
id. 2, 4, 10:cum plura interrogāsset... novissime id inferebat,
id. 5, 11, 3:novissime cum, etc. (= postremo),
in the last fight, Hirt. B. G. 8, 48, 3.
См. также в других словарях:
Grace Hudson — Grace Carpenter Hudson (1865 1937) was an American painter.She was nationally known during her lifetime for a numbered series of more than 684 portraits of the local Pomo Indians. She painted the first, National Thorn , after her marriage in 1891 … Wikipedia
Grace St. Paul's Episcopal Church — commonly referred to as GraSP or Grace St. Paul s is an Episcopal Church (in the Anglican Communion) located in Mercerville Hamilton Square, New Jersey.HistoryGrace St. Paul s parish, in the Episcopal Diocese of New Jersey, is the realization of… … Wikipedia
Grace Kelly — Infobox Monegasque Royalty|consort name =Grace Kelly full name =Grace Patricia title =Princess consort of Monaco caption = reign =April 19, 1956 ndash;September 14, 1982 reign type =Consort spouse =Rainier III spouse type =Consort to issue… … Wikipedia
Saving Grace (TV series) — Infobox Television show name = Saving Grace caption = Saving Grace title card genre = Crime drama creator = starring = Holly Hunter Kenny Johnson Bailey Chase Gregory Cruz Laura San Giacomo Leon Rippy Bokeem Woodbine Dylan Minnette Lorraine… … Wikipedia
Actual Grace — • A grace that is given for the performance of salutary acts and is present and disappears with the action itself Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Actual Grace Actual Grace … Catholic encyclopedia
Topher Grace — Grace at the Spider Man 3 premiere, April 2007 Born Christopher John Grace July 12, 1978 (1978 07 12) (age 33 … Wikipedia
Amazing Grace (2006 film) — Infobox Film name = Amazing Grace caption = Promotional movie poster for the film director = Michael Apted producer = writer = Steven Knight starring = Ioan Gruffudd music = David Arnold cinematography = Remi Adefarasin editing = Rick Shaine… … Wikipedia
PILGRIMAGE OF GRACE — a rising in the northern counties of England in 1536 against the policy of Cromwell, Henry VIII. s Chancellor, in regard to the temporalities of the Church, which, though concessions were made to it that led to its dispersion, broke out afresh … The Nuttall Encyclopaedia
Life is a Dream — ( es. La vida es sueño) is a philosophical allegory about the human situation and the mystery of life (Brocket Hildy pg145). It is written by Spanish playwright Pedro Calderón de la Barca; it is perhaps his most well known work.Fact|date=December … Wikipedia
Christianity — /kris chee an i tee/, n., pl. Christianities. 1. the Christian religion, including the Catholic, Protestant, and Eastern Orthodox churches. 2. Christian beliefs or practices; Christian quality or character: Christianity mixed with pagan elements; … Universalium
literature — /lit euhr euh cheuhr, choor , li treuh /, n. 1. writings in which expression and form, in connection with ideas of permanent and universal interest, are characteristic or essential features, as poetry, novels, history, biography, and essays. 2.… … Universalium